Nedim Ulak, MEB İngilizce Eğitim Uzmanı
Yabancı bir diziyi altyazısız anlıyor ama o dilde basit bir soruya bile cevap verirken donup kalıyor musunuz? Yalnız değilsiniz.
25 yıllık öğretmenlik deneyimimde, bu cümleyi birçok kez duydum: “İngilizceyi çok iyi anlıyorum ama konuşamıyorum.”
Bu yazıda neden bu durumu yaşadığınızı bilimsel verilerle öğrenecek ve bu engeli yıkacak 5 kanıtlanmış yöntemi adım adım uygulayabileceksiniz.
“Bu yazımdaki değerlendirmeler/incelemeler tamamen kişisel ve mesleki deneyimlerime dayanmakta olup, adı geçen kurumlarla herhangi bir ticari iş birliğim bulunmamaktadır.”
Önce Teşhis: “Neden Anlıyorum ama Konuşamıyorum?”
Bu sorunun altında yatan 4 temel neden var. Bunları anlamadan çözüme geçmek hastalığı teşhis etmeden belirtilerle tedaviyi bulmaya benzer.
Neden Anlıyorum Ama Konuşamıyorum? İşte 4 Temel Neden
1. Psikolojik Engel
Hata yapma korkusu ve mükemmeliyetçilik, beynimizin risk alıp konuşmak yerine susmayı tercih etmesine neden olur.
2. Aktif ve Pasif Beceri Farkı
Anlamak (pasif) beynin %30’unu kullanırken, konuşmak (aktif) %70’ini devreye sokar. Konuşmak, bilişsel olarak çok daha zordur.
3. Pratik Eksikliği
Konuşma, fiziksel bir aktivitedir. Düzenli pratik yapılmadığında dil, dudak ve gırtlak kasları İngilizce sesler çıkarmaya tembelleşir.
4. Zihinsel Çeviri Tuzağı
Cümleleri önce Türkçe düşünüp sonra İngilizceye çevirmeye çalışmak, akıcılığın ve doğal konuşmanın önündeki en büyük engeldir.
Psikolojik Engel: Hata Yapma Korkusu ve Mükemmeliyetçilik
Beynimiz, hata yapmamak için konuşmamayı tercih eder.
MEB bünyesinde yürüttüğümüz müfredat geliştirme çalışmalarında, Türk eğitim sistemindeki sınav odaklı yapının bu ‘hata yapma korkusunu’ nasıl beslediğini yıllardır gözlemliyorum.
Türk öğrenciler özellikle mükemmeliyetçi yaklaşımla yetiştirildiği için %100 doğru konuşmadıkça susmayı tercih ediyor. Oysa ana dili İngilizce olan kişiler bile günde ortalama 2-3 dil bilgisi hatası yapar.
Aktif ve Pasif Beceri Farkı: Beynimiz Nasıl Çalışır?
Nöroloji araştırmaları şunu gösteriyor:
- Anlama (Pasif): Beynin dil merkezinin %30’unu kullanır.
- Konuşma (Aktif): Beynin dil merkezinin %70’ini devreye sokar.
Konuşmanın anlamaktan çok daha fazla bilişsel efor ve beyin aktivitesi gerektirdiğini göstermektedir. Çünkü konuşurken sadece kelimeleri tanımakla kalmaz, aynı zamanda onları zihninizden bulup, gramer kurallarına göre sıralayıp, motor becerilerle sese dönüştürmeniz gerekir.
Bu yüzden anlama her zaman konuşmadan daha kolaydır. Yani “anlamıyorum ama konuşamıyorum” dediğimiz durum bilimsel olarak da oldukça normaldir.
Pratik Eksikliği: Konuşma Kaslarınız Tembelleşmiş Olabilir mi?
Konuşma fiziksel bir aktivitedir. Dil, dudak ve gırtlak kaslarınız İngilizce sesler çıkarmaya alışık değilse doğal olarak zorlanırsınız.
Bu durum tıpkı piyano parçalarını zihninizden çalıp parmaklarınızı tuşlara alıştırmadığınız sürece icra edememenize benzer.
Zihinsel Çeviri Tuzağı: Türkçe Düşünmek
En büyük engel de budur: Türkçe düşünerek İngilizce çeviriler yapmak. Bu durum doğal konuşmayı oldukça zorlaştırır.
İngilizce pratik yapma noktasında en büyük yanlış da buradan doğar. İngilizcenin cümle yapısı ile Türkçe’nin yapısı birbirinden farklı olduğundan dolayı cümle içerisindeki tüm kelimeleri doğru kullansanız bile cümleyi Türkçe yapıda oluşturmanız hatadır.
Bu sebeple konuşma pratiği yaparken Türkçe düşünmemeye çalışmamız gerekiyor. Peki ama nasıl olacak?
İşte O Kanıtlanmış 5 Çözüm
1. Film ve Dizi İzleyerek Aktif Öğrenme
- Yöntemin Mantığı: Pasif izlemek yerine karakterlerle birlikte konuşmak veya taklit etmek.
- Uygulama Adımları:
- Friends, The Office gibi günlük dil kullanılan dizileri seçin.
- İlk izleyişte İngilizce altyazılı izleyin.
- İkinci izleyişte ses kapalı sadece altyazıları okuyarak konuşun.
- Üçüncü izleyişte karakterlerle birlikte cümleleri tekrar edin.
Bana kalırsa buna günde 20 dakika ayırmanız yeterlidir. Hedefiniz maratonla koşmak değil, düzenli tempoda ilerlemek olmalıdır.
2. Podcast Dinleyip Özet Çıkarma Tekniği
Bu az önce bahsettiğimiz Türkçe düşünmenin önüne geçebilecek en etkili yöntemdir. Düşünce yapısını zaman içerisinde İngilizce’ye çevirmeniz ve akıcı İngilizce konuşma konusunda aşinalık kazanabilmeniz için kritiktir.
- BBC 6 Minute English (Başlangıç Seviyesi)
- TED Talks Daily (Orta-Üst Seviye)
- All Ears English (Günlük Konuşma Odaklı)
Pratik Uygulama:
| Adım | Süre | Aktivite |
|---|---|---|
| 1 | 5 – 10 Dakika | Podcast’i sadece dinleyin |
| 2 | 3 – 5 Dakika | Ana fikirleri not alın |
| 3 | 5 Dakika | Öğrendiklerinizi sesli özetleyin |
| 4 | 2 Dakika | Kendi görüşlerinizi İngilizce olarak ekleyin |
3. Ayna Karşısında Günlük Konuşma Pratiği
Bu yöntem ilk duyulduğunda kulağa tuhaf gelse de pedagojik araştırmalar etkinliğini kanıtlıyor.
Neden İşe Yarıyor?
- Kendinizi konuşurken görmek öz güven kazandırır.
- Beden dili ve mimik kontrolü gelişir.
- Hata yapma korkusu azalır.
5 Dakikalık Günlük Rutini:
- Sabah kalktığınızda planlarınızı anlatın.
- Akşam günün nasıl geçtiğini özetleyin.
- Haftada bir kez sevdiğiniz bir konuyu 5 dakika boyunca sunum yapar gibi anlatın.
Başlangıçta garip hissetmeniz çok normaldir. 2 hafta sonunda bile evden İngilizce konuşmak için yapabileceğiniz en başarılı yöntemin bu olduğunu siz de fark edeceksiniz.
4. Ses Kaydı ile Kendi Kendine Değerlendirme
Öğretmen eğitimlerinde en çok göz ardı edilen ama en etkili yöntemlerinden birisi budur.
🌟HAFTALIK SES KAYDI PLANI🌟
- Pazartesi: 2 dakikalık kendini tanıt.
- Çarşamba: Sevdiğiniz kitap/film veya başka bir konu hakkında görüş.
- Cuma: Haftalık planlarınızı paylaşın.
- Pazar: Kayıtları dinleyip notlarınızı alın.
❗️Dikkat Edilmesi Gerekenler❗️
- Telaffuz hatalarını not edin.
- Kelime tekrarlarını fark edin.
- Konuşma hızınızı değerlendirin.
Bu yöntemi değerlendirmek başlangıç seviyesindeki birçok kişi için oldukça zorlayıcı olabilir. Genellikle başlangıçta bu yöntemi yaparken izlediğin dizi veya filmdeki replikleri taklit etmenizi öneririm. Bu sayede karşılaştırma yaparak değerlendirmeniz daha etkili olacaktır.
5. Ana Dili İngilizce Olan Eğitmenle Düzenli Pratik
25 yıllık mesleki deneyimime dayanarak söyleyebilirim ki; diğer tüm yöntemleri destekleyecek en hızlı ve en kalıcı çözüm budur. Sadece konuşmak değil, doğru konuşmak ve bunu bir alışkanlık haline getirmek, gerçek bir eğitmenle mümkündür.
Neden Bu Kadar Etkili?
Ana dili İngilizce olan bir eğitmenle pratik yapmanın temel avantajları şunlardır:
- Doğal Dil Kullanımı: Ders kitaplarında veya uygulamalarda bulamayacağınız günlük ve güncel ifadeleri, deyimleri ve kültürel nüansları öğrenirsiniz.
- Anlık ve Yapıcı Geri Bildirim: Hatalarınız (telaffuz, gramer, kelime seçimi) anında, nedenleriyle birlikte düzeltilir ve doğru kullanımı pekiştirilir.
- Kişiselleştirilmiş İlerleme: İyi bir eğitmen, sizin zayıf yönlerinizi fark eder ve dersi sizin ihtiyaçlarınıza göre şekillendirir.
- Özgüven Artışı ve Motivasyon: Gerçek bir insanla düzenli olarak başarılı bir iletişim kurmak, “yapabilirim” hissini güçlendirir ve sizi motive eder.
Peki, Bu Pratiği Hangi Platformlarda Yapabilirsiniz?
Günümüzde bu hizmeti sunan birçok kaliteli online platform bulunmaktadır. Her birinin farklı bir gücü ve odak noktası vardır. İşte öne çıkan bazı seçenekler:
Bir Eğitim Uzmanı Olarak Benim Önerim ve Gerekçelerim
Bu platformların hepsi değerli fırsatlar sunmakla birlikte, bir eğitim uzmanı olarak benim gözlemim, sadece rastgele “konuşmuş olmak” yerine “ölçülebilir ve hedefe yönelik” bir ilerlemenin kalıcı başarıyı getirdiği yönündedir.
Bu noktada, öğrencilerimde en tutarlı gelişimi gözlemlediğim ve sunduğu yapı nedeniyle profesyonel olarak tavsiye ettiğim platform Flalingo olmaktadır.
Bunun temel nedenleri, ders sonrası sunulan detaylı FLAI raporları ile öğrencinin eksiklerini somut olarak görmesi, yapılandırılmış Oxford müfredatı ile dilin temellerini de sağlamlaştırması ve aynı öğretmenle devam ederek güvene dayalı, kişiye özel bir öğrenme ilişkisi kurabilmesidir.
Eğer hedefiniz sadece anlık pratik yapmaktan öte, size özel bir yol haritası çizilmesini ve gelişiminizi verilerle takip etmeyi hedefliyorsanız, Flalingo’nun bu bütünsel yaklaşımı sizin için doğru bir tercih olabilir.
Platformun tüm artılarını, eksilerini ve kullanıcı deneyimlerini ele aldığımız kapsamlı Flalingo Yorumları incelememize de göz atmanızı tavsiye ederim.
Son Söz: Hayallerinizi Ertelemeyin
“Anlıyorum ama konuşamıyorum” naraları artık geçmişte kalabilir. Artık bu yöntemleri deneyerek belki 6 ay belki 1 yıl içerisinde akıcı İngilizce konuşan kişi siz olabilirsiniz. Ancak unutmayın: En uzun yolculuk bile ilk adımla başlar ve en iyi konuşma pratiği ise konuşmaktır.
Hemen Flalingo‘dan deneme dersinizi planlayın ve konuşmaya başlayın.
Eğer diğer online İngilizce platformlarını incelemek isterseniz Blog sayfamıza göz atabilirsiniz. Ayrıca konu hakkında özel olarak sorularınız varsa, LinkedIn hesabım üzerinden benimle her zaman iletişime geçebilirsiniz.
İngilizce Konuşma Kilidini Açan Bonus Teknik:
Sıkça Sorulan Sorular
Kalite, kantiteden önemli. Günde 30 dakika odaklanmış pratik, 2 saatlik dağınık çalışmadan daha etkilidir.
AI ile başlayın. Yapay zeka hata yaptığınızda yargılamaz bu öz güveninizi geliştirir.
Düzenli uygulama ile 3-6 ay. Her kişi farklıdır ama bu 5 yöntemi uygulayan öğrencilerim ortalama 4 ayda akıcılık kazanıyor.
Ana dili İngilizce eğitmenle düzenli pratik en hızlı sonuç verir. Diğer 4 yöntem bu pratiği destekler.
Nedim Ulak Kimdir ?
Nedim Ulak – MEB İngilizce Eğitim Uzmanı
25 yılı aşkın süredir İngilizce öğretimi alanında görev yapıyor, son 16 yıldır ise Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde İngilizce öğretim programlarının geliştirilmesi, öğretmen eğitimi ve uluslararası iş birlikleri üzerine çalışıyorum.
Boğaziçi Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği mezunu olarak başladığım eğitim yolculuğum, sınıf öğretmenliğinden politika düzeyinde projelere kadar birçok kademeyi kapsıyor.
Müfredat tasarımı pedagojik yaklaşımlar, erken yaşta yabancı dil edinimi ve dijital öğrenme modelleri üzerine odaklanıyor; öğretmenlerin sürekli mesleki gelişimini destekleyen çevrim içi ve yüz yüze eğitim içerikleri geliştiriyorum. Ayrıca çeşitli uluslararası projelerde ülke temsilciliği ve akademik danışmanlık görevlerinde bulundum.
Eğitimde sürdürülebilir kalite, ölçülebilir gelişim ve yenilikçi yöntemlerle daha güçlü bir yabancı dil eğitimi vizyonuna katkı sunmak en büyük motivasyonum.
